UCHWAŁA Nr VII/38/07

RADY GMINY GRABOWO

z dnia 28 czerwca 2007 r.

w sprawie uchwalenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Grabowo na lata 2007- 2012.

Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591; z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 214, poz. 1806; z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568; z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, z 2005r. Nr 172, poz.1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337) oraz art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz.1001 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 64, poz.565, Nr 94, poz. 788, Nr164, poz. 1366, Nr 179, poz. 1487 i Nr180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 249, poz. 1831 i Nr 251, poz. 1844 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 219, Nr 36, poz. 226 i Nr 48, poz. 320) uchwala się, co następuje:

§ 1. Uchwala się Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Grabowo na lata 2007- 2012 zgodnie z załącznikiem do uchwały.

§ 2.Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§ 3.Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Gminy

Wiesław Czyżyński

Załącznik

do uchwały Nr VII//38/07 Rady

Gminy Grabowo z dnia 28

czerwca 2007 r. w sprawie

uchwalenia Gminnej Strategii

Rozwiązywania Problemów

Społecznych na lata 2007- 2012.

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA GMINY GRABOWO NA LATA 2007 - 2012

CZĘŚĆ I DIAGNOZA

ROZDZIAŁ I

CHARAKTERYSTYKA GMINY GRABOWO.

Gmina Grabowo leży w północno - zachodniej części Województwa Podlaskiego
w Powiecie Kolneńskim . Od północy graniczy z Gminą Szczuczyn, od wschodu z Gminą Wąsosz, od zachodu z Gminą Kolno, od południa z Gminą Stawiski.

Obszar gminy zajmuje powierzchnię 126,39 km² i zamieszkiwany jest przez 3949 mieszkańców rozproszonych w 34 miejscowościach. Jest to gmina wiejska.

Do analizy struktury wieku ludności przyjęto następujący podział na grupy wiekowe:

Ogółem powierzchnia - 11 774,85 ha.

Gmina ma typowo rolniczy charakter. Podstawą do takiego stwierdzenia jest analiza udziału użytków rolnych w ogólnej powierzchni gminy.

Na terenie Gminy Grabowo funkcjonują:

W zakresie lecznictwa podstawowego obszar Gminy obsługuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Grabowie. Ponadto raz w tygodniu przyjmuje specjalista ginekolog a opiekę stomatologiczną zapewnia gabinet stomatologiczny. W zakresie lecznictwa zamkniętego
i specjalistycznych usług medycznych ludność Gminy jest obsługiwana przez placówki zlokalizowane w Kolnie, Grajewie i Łomży. Sytuacją zdrowotną mieszkańców zajmują się również pielęgniarki środowiskowe, które odwiedzają chorych w miejscu zamieszkania
i współpracują z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Grabowie.

Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy przez pojęcie lokalu socjalnego należy rozumieć lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5m² a w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10m², przy czym lokal ten nie może być
o obniżonym standardzie.

Na terenie Gminy Grabowo przeważają prywatne budynki jednorodzinne oraz wielorodzinne tzw. bloki.

Gmina Grabowo podzielona jest na 2 rejony pracy socjalnej. Podział na rejony ułatwia organizację pracy i daje pozytywne efekty. Pracownicy mają stały kontakt ze środowiskiem. Służy to właściwej diagnozie i ułatwia skuteczne rozwiązywanie istniejących trudności
i problemów w danym środowisku.

ROZDZIAŁ II

PROBLEMY SPOŁECZNE GMINY GRABOWO.

Codziennemu życiu towarzyszą liczne problemy, które swoim zasięgiem obejmują coraz większą grupę ludzi i coraz młodsze pokolenie. Zmuszają one część społeczności do szukania różnych form pomocy w tym korzystania z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej. Najczęstszymi przyczynami kwalifikującymi do udzielenia pomocy przez OPS w Grabowie są:

Najczęściej problemy te są ze sobą sprzężone. Przy udzielaniu pomocy niezbędnym jest współudział klienta w rozwiązywaniu jego trudnej sytuacji. Zmusza to osoby wymagające wsparcia do zmiany postawy z biernej i roszczeniowej na postawę aktywną w rozwiązywaniu własnych problemów, z którymi nie potrafili sobie poradzić.

Ubóstwo określa się jako stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Pod pojęciem „ podstawowe potrzeby” kryją się poza wyżywieniem, którego niezbędności nikt nie kwestionuje, takie potrzeby jak: ubranie, opłaty mieszkaniowe, leczenie, uzyskanie wykształcenia.

Ubóstwo jest głównym powodem przyznania pomocy przez OPS. Zjawisko to ma wiele przyczyn, które nie zawsze da się jasno wyodrębnić. Może ono być wywołane bezrobociem czy niepełnosprawnością, ale także biernością życiową i brakiem odpowiedzialności za siebie
i własną rodzinę. Wczesne wykrywanie i docieranie do rodziny czy osób znajdujących się na skraju ubóstwa, a później intensywna praca socjalna przyczynia się do zapobiegania
w utrwalaniu się postaw bierności bądź roszczeniowości.

Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz zjawiska ze względu na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności „pracy na czarno”. Bezrobocie powoduje, iż standard życia wielu ludzi stale się obniża i rozszerza się obszar patologii społecznej.

Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy, ale jednocześnie zdolna i gotowa do podjęcia w pełnym wymiarze czasu. Bezrobocie, przyczyniając się do zubożenia materialnego, w bezpośredni sposób wpływa na poziom życia rodzin, wywierając negatywne skutki zwłaszcza w postaci:

Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczną i psychospołeczną sferę życia człowieka bezrobotnego oraz jego rodzinę. Jednym z pierwszych skutków utraty pracy jest obniżenie standardu życia rodziny, także wtedy, gdy otrzymywane są świadczenia kompensujące płacę. Sytuacja materialna osób dotkniętych bezrobociem zależy od standardu życia w czasie zatrudnienia, a zwłaszcza od posiadanych dóbr trwałego użytku, oszczędności i długów.

Duże znaczenie ma poziom, od którego zaczyna się proces degradacji ekonomicznej
i społecznej. Najbardziej dramatyczną sytuację mają rodziny świadczeniobiorców pomocy społecznej, które od dawna korzystały z systemu wsparcia socjalnego z powodu np. niskich dochodów, wielodzietności, inwalidztwa. Trudności finansowe w takich rodzinach prowadzą do drastycznych ograniczeń wydatków nawet na podstawowe potrzeby bytowe.

Problem bezrobocia dotyczy nie tylko osoby nim dotkniętej, lecz także całej rodziny. Pogorszenie funkcjonowania rodziny jest proporcjonalne do okresu pozostawania bez pracy, co przejawia się problemami opiekuńczo - wychowawczymi, przemocą, zanikiem autorytetu rodzicielskiego, co może prowadzić do rozpadu rodziny. Pojawia się także groźba przyjmowania przez dzieci negatywnych wzorów osobowych, a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego.

Niepokojący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje się przemoc w rodzinie. Długie pozostawanie bez pracy stymuluje procesy dezintegracji życia rodzinnego. Przymusowa bezczynność zawodowa i nieuregulowany tryb życia wyzwalają zachowania dewiacyjne, skierowane na rodzinę i lokalne środowisko społeczne. Negatywne emocje związane z sytuacją bezrobocia przenoszone są na najbliższych. Ofiarami przemocy i złego traktowania są najczęściej kobiety i dzieci.

Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi konsekwencjami psychospołecznymi, wymaga odpowiednich form oddziaływań.

Celem planowanych działań przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Grabowie jest wspieranie bezrobotnych w poszukiwaniu pracy oraz przeciwdziałanie i eliminowanie negatywnych skutków psychospołecznych bezrobocia. Adresatem programu są osoby bezrobotne z terenu gminy, które są klientami ośrodka pomocy społecznej i wykazują aktywność w poszukiwaniu zatrudnienia

Podstawowym założeniem strategii jest:

Głównymi kierunkami działania są:

Działania podejmowane w celu mobilizowania osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej do poszukiwania zatrudnienia i usamodzielnienia się

W ramach tych działań podstawą pomocy stanie się kontrakt zawierany między bezrobotnym
a ośrodkiem pomocy społecznej określający zasady współpracy oraz cele, do których należy zmierzać i uzależniać przyznanie pomocy finansowej od zaangażowania bezrobotnego
w poszukiwanie zatrudnienia

Innym wzmocnieniem aktywnej postawy będzie współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy
w Kolnie w sprawie prac interwencyjnych i robót publicznych oraz przygotowania zawodowego i odbywania stażu z Powia6towego Urzędu Pracy dla najbardziej aktywnych podopiecznych jak również organizacja prac społecznie-użytecznych.

Działania podejmowane w celu redukowania psychospołecznych skutków bezrobocia

W zakresie tych działań planowane jest przeznaczenie środków finansowych, którymi dysponuje ośrodek, w pierwszej kolejności na ochronę dzieci przed skutkami bezrobocia rodziców. Priorytetem stanie się, więc zapewnienie dzieciom:

W miarę możliwości i posiadanego zaplecza dożywiania dzieci w szkole,

Podstawowego wyposażenia do szkoły i punktów

Utworzenie świetlic profilaktycznych.

Pomoc dla bezrobotnych nie może się ograniczać jedynie do świadczeń finansowych. Konieczne jest także prowadzenie intensywnej pracy socjalnej, której celem będzie kształtowanie
u bezrobotnych odpowiedzialności za swój los i umiejętności przystosowania się do samodzielnego życia w obecnej rzeczywistości, ze szczególnym uwzględnieniem prowadzenia gospodarstwa domowego w nowej sytuacji, racjonalnego gospodarowania ograniczonymi środkami finansowymi oraz planowanie najbliższej przyszłości własnej rodziny.

Działania mające na celu zwiększenie skuteczności funkcji informacyjnej sprawowanej zarówno przez urząd pracy, jak i ośrodek pomocy społecznej dla osób bezrobotnych.

Właściwie przekazana informacja oraz wyjaśnienie bezrobotnemu jego sytuacji prawnej, uprawnień oraz warunków uzyskania określonych świadczeń, powoduje redukowanie postaw roszczeniowych wśród klientów, daje podstawy do budowania w nich poczucia bezpieczeństwa, a także ułatwia im planowanie swoich działań.

Inne działania wynikające z rozeznanych potrzeb mające na celu pomoc osobom bezrobotnym.

We współczesnym świecie niepełnosprawność człowieka uważana jest za szczególnie istotny problem społeczny. Znaczenie tego problemu wynika z rozmiarów i powszechności występowania niepełnosprawności w populacji, a także z konsekwencji, jakie wywołuje
w sensie indywidualnym i społecznym.

To, co odróżnia osoby niepełnosprawne od innych, to tylko i wyłącznie ich niepełnosprawność. Osoby te spotyka się codziennie, w każdym środowisku społecznym.
U części z nich niepełnosprawność jest uzewnętrzniona do tego stopnia, że nie sposób nie dostrzegać jej obecności.

Mówiąc o osobach niepełnosprawnych, mamy na myśli osoby posiadające stopień niepełnosprawności orzeczony przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Komisję przy ZUS, KRUS, jak również inne osoby z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi
i umysłowymi.

Niepełnosprawność uderza najbardziej w finansową i emocjonalną stronę rodziny. Rodzina
w takiej sytuacji wymaga zwłaszcza nie instytucjonalnych form pomocy, maksymalnie zindywidualizowanych i dostosowanych do jej potrzeb. Wzmocnienia wymaga sama rodzina, bo ona zapewnia najwszechstronniej i w sposób ciągły możliwości poznawania uczucia miłości, potrzeb wolności, religijności. To rodzina, niezależnie od charakteru dokonujących się zmian
w życiu społecznym, z natury broni godności oraz podmiotowości prawnej swych członków.

Obserwacje pracowników Ośrodka pozwalają stwierdzić, że sytuacja tej grupy osób jest bardzo trudna. Problemy osób niepełnosprawnych wiążą się głównie z ograniczonymi możliwościami oprotezowania i zakupu sprzętu umożliwiającego komunikowanie się i samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitację. Dużym problemem są także problemy architektoniczne
w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej jak i w budynkach użyteczności publicznej. Bariery te nie tylko utrudniają, ale niekiedy wręcz uniemożliwiają uczestnictwo w normalnym życiu. Nie bez znaczenia jest również problematyka edukacji osób niepełnosprawnych od chwili urodzenia do ukończenia nauki w ramach posiadanych predyspozycji i możliwości.

Celem strategicznym jest udzielenie wszechstronnej pomocy osobom i rodzinom dotkniętych problemem niepełnosprawności oraz długotrwałej, ciężkiej choroby.

Podstawowym założeniem strategii jest:

Integracja osób niepełnosprawnych

Współpraca ze służbami zdrowia oraz i innymi instytucjami znającymi problem niepełnosprawności i długotrwałej choroby i podejmowanie kompleksowych działań

Doskonalenie systemu pomocy osobom niepełnosprawnym i chorym

Udzielanie pomocy finansowej w miarę posiadanych środków.

Głównymi kierunkami działania jest:

Alkoholizm oraz inne uzależnienia, takie jak narkomania i nikotynizm, to zauważalne zjawiska w obszarze pomocy społecznej. Są one trudne do rozwiązania, gdyż zarówno ich źródłem, jak i ich skutkiem są inne problemy.

Uzależnienie od alkoholu, czyli alkoholizm jest chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez świadomości zainteresowanej osoby. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Objawy tej choroby to przede wszystkim takie zjawiska jak:

Z problemem nadużywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat. Niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzależnionych od alkoholu i obniżenia wieku pierwszego z nim kontaktu.

Problem nadużywania alkoholu przez podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, bezrobocie, problemy wychowawcze i zdrowotne, inne uzależnienia wchodzące w konflikt z prawem. Zjawisku nadużywania alkoholu często towarzyszy zjawisko przemocy fizycznej i psychicznej stosowanej zarówno wobec dorosłych jak i dzieci. W celu usprawnienia pomocy rodzinom, w których występuje przemoc pracownicy socjalni i policja stosują procedurę niebieskich kart.

Alkoholizm jednego lub obojga rodziców wpływa destrukcyjnie na prawidłowe funkcjonowanie rodziny- naturalnego środowiska wychowawczego dziecka. Rodzina staje przez to niewydolna wychowawczo, cechuje ją zaburzona struktura wewnętrzna, rozkład pożycia małżeńskiego. Rodziny z problemem alkoholowym są często rodzinami ubogimi, nie są w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych dziecka.

Dzieci w tych rodzinach tracą naturalną barierę opiekuńczą, jaką jest rodzina. Dziecko żyjące w takich warunkach narażone jest na przeżywanie traumatycznych doświadczeń, które powodują zaburzenia jego rozwoju. Zaburzenia te mogą objawiać się zachowaniami agresywnymi, nadpobudliwością, unikaniem bliskich kontaktów z dorosłymi i rówieśnikami, trudnościami w podporządkowaniu się normom społecznie uznawanymi oraz problemami szkolnymi. Trwałym i pozytywnym zmianom w funkcjonowaniu dziecka sprzyja systemowe oddziaływanie na jego środowisko życia.

Praca z osobami uzależnionymi i członkami ich rodzin - klientami OPS jest bardzo trudna
i długotrwała. Jest ona złożona i wymaga wsparcia i kontroli wielu osób i instytucji. Poradni Leczenia Uzależnień, Sądu Rejonowego, kuratorów, pracowników socjalnych, i pracowników lecznictwa odwykowego.

Celem strategicznym jest:

Współpraca z lokalnymi instytucjami i organizacjami pomagającymi osobom uzależnionym
i ich rodzinom poprzez doskonalenie form pracy z tymi osobami w celu ich mobilizacji do podjęcia leczenia odwykowego.

Podstawowym założeniem strategii jest:

Głównymi kierunkami działania jest:

Znaczna część osób korzystających z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w Grabowie to osoby, które cechuje niezaradność w opiece i wychowaniu dzieci oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego, w tym nieracjonalne dysponowanie budżetem domowym.

Dysfunkcjami współistniejącymi w bezradności są problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich, niedojrzałość emocjonalna rodziców, problemy wychowawcze w środowisku rodzinnym ujawniające się w postaci zachowań agresywnych, buntowniczych przejawiająca się łamaniem przez dzieci i młodzież panujących obyczajów i norm.

Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu dziecka,
w którym nawiązuje ono pierwsze kontakty z innymi ludźmi i zdobywa pierwsze doświadczenia z dziedziny współżycia społecznego. Na środowisko rodzinne składają się struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne i zdrowotne, stopień wykształcenia rodziców i ogólna struktura środowiska.

Zaburzona struktura rodziny, często spotykana wśród świadczeniobiorców ośrodka, niekorzystnie wpływa na sytuację dziecka, na jego więź z rodziną Rodziny klientów ośrodka odznaczają się często zaburzoną strukturą w postaci nieustabilizowanych formalnie i społecznie związków, rozkładem pożycia małżeńskiego, częstymi zmianami partnerów, występuje w nich przemoc skierowana na partnera lub dzieci.

W rodzinach zaburzonych, rodzicom brakuje umiejętności tworzenia właściwego klimatu życia rodzinnego, rozładowywania napięć powstałych poza domem, właściwych wzorców komunikacji i dawania rodzinie poczucia bezpieczeństwa, obdarzania dzieci uwagą. Rodziny te często żyją w takich społecznościach, które nie chcą ingerować w życie innych lub nie potrafią pomóc, gdyż same nie posiadają właściwych wzorców.

W wielu sytuacjach dzieci pochodzące z tych rodzin pozostawione są; same sobie i większość wolnego czasu spędzają wśród rówieśników na podwórku, częściej pojawiają się u nich problemy szkolne. Dzieci odrzucone przez środowisko rodzinne szukają akceptacji wśród rówieśników, łączą się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać z domu i popadać w konflikt z prawem.

Problemy opiekuńczo-wychowawcze, przemoc w rodzinie, konflikty międzypokoleniowe wielokrotnie są przyczyną umieszczania dzieci i młodzieży w placówkach opiekuńczo-wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych ofiar przemocy rodzinnej są powodem szukania schronienia i porad w placówkach i organizacjach pomocowych.

Celem strategicznym jest propagowanie prawidłowego wzorca funkcjonowania rodziny.

Podstawowym założeniem strategii jest:

Głównymi kierunkami działania jest:

W przypadku wystąpienia nowych problemów na terenie Gminy Grabowo, Ośrodek Pomocy Społecznej po rozeznaniu, rozważy możliwość opracowania programów w tym zakresie.

Przewodniczący Rady Gminy

Wiesław Czyżyński