UCHWAŁA NR XIV/81/08

RADY GMINY GRABOWO

z dnia 24 czerwca 2008 r.

w sprawie uchwalenia Planu Odnowy Miejscowości Grabowo na lata 2008-2015.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558 i Nr 113, poz 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80 poz. 717, Nr 162 poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337 oraz z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218) uchwala się, co następuje:

§ 1. Uchwala się Plan Odnowy Miejscowości Grabowo na lata 2008-2015 zgodnie z załącznikiem do uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Gminy

Wiesław Czyżyński

Załącznik

do uchwały Nr XIV/81/08

Rady Gminy Grabowo

z dnia 24 czerwca 2008 r.

PLAN

ODNOWY MIEJSCOWOŚCI

GRABOWO

NA LATA

2008-2015

SPIS TREŚCI:

WSTĘP………………………………………………………………………… 3

1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI………………………… 3

1.1 Położenie……………………………………………………… 3

1.2 Historia…………………………………………………….…...3

1.3 Zasoby kulturowe i historyczne………………………………. 5

1.4 Gospodarka…………………………………….……………. 11

1.5 Rolnictwo…………………………………………………......11

2. SFERA SPOŁECZNA……………………..……………………11

2.1. Powierzchnia i ludność………………………………….…...11

2.2 Ochrona zdrowia……………….……………………………..12

2.3. Oświata……………………………………...…………….... 12

2.4. Kultura, sport, rekreacja……………………..……….…...... 12

2.5. Infrastruktura techniczna i komunikacyjna………….……... 14

2.6. Tabelaryczne zestawienie zasobów miejscowości….……… 15

3. ANALIZA SWOT…………………………………….……………………17

4. KIERUNKI ROZWOJU I PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA.....…18

4.1 Planowane przedsięwzięcia z uwzględnieniem celu, uzasadnienia i rezultatu …………………………………….….19

4.2 Harmonogram realizacji przedsięwzięć i szacowane koszty.....22

4.3 Zgodność Planu Odnowy miejscowości Grabowo z PROW.....24

5. WDRAŻANIE, MONITOROWANIE…………………………………… 26

PODSUMOWANIE…………………………………………...…….………..28

WSTĘP

Plan Odnowy Miejscowości Grabowo jest dokumentem określającym strategię działań wsi w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2008-2015.

Obowiązek opracowania planu wynika z wielu istniejących programów służących wspieraniu obszarów wiejskich i społeczności wiejskiej takich jak Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i Regionalne Programy Operacyjne oparte na środkach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Dotyczy to przede wszystkim inwestycji mających poprawić komfort życia lokalnym społecznościom.

Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, jej historię, analizę zasobów służących przedstawieniu stanu rzeczywistego, SWOT - czyli mocne i słabe strony wsi, planowane kierunki rozwoju, a także zakładane przedsięwzięcia wraz z szacunkowymi kosztami i harmonogramem planowanych działań.

Cele i działania zaproponowane w omawianym opracowaniu nawiązują do dokumentów strategicznych wyższego rzędu. Zapisy „Planu Odnowy Miejscowości Grabowo” są spójne z Narodową Strategią spójności, Programem Rozwoju obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW), ze Strategią Rozwoju Województwa Podlaskiego, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Grabowo oraz Strategią Rozwoju Gminy do 2015 roku.

Gmina Grabowo leży w północno - zachodniej części województwa Podlaskiego w Powiecie Kolneńskim. Od północy graniczy z Gminą Szczuczyn, od wschodu z Gminą Wąsosz, od zachodu z Gminą Kolno, od południa z Gminą Stawiski.

Powstanie Grabowa i innych miejscowości na obszarze gminy Grabowo jest związane z począt­kami i rozwojem osadnictwa za rządów księcia mazowieckiego Janusza I. Osada Grabowo po­wstała nad rzeczką Dobrzycą dopływem Skrody, wzdłuż której wiodła najkrótsza droga z Łomży i Nowogrodu nad górną Wisłę.

Pierwsza pisana wzmianka na temat Grabowa pochodzi z 1423 r. Grabowo było wówczas wła­snością Jana ze Strzegocina.

W 1524 r. dzięki staraniom Stanisława Ławskiego wojewody mazowieckiego Grabowo otrzymuje prawo miejskie chełmińskie nadane przez króla Zygmunta.

Mimo nadanych mu przywilejów Grabowo nie zdołało utrzymać swego miejskiego charakteru i z niewiadomych przyczyn spadło do rzędu wsi. W 1578 r. określane jest już jako wieś. W XVII wieku Grabowo należało do Grabowskich, Nowodworskich i Gutowskich. Pod koniec XVII w. właścicielem Grabowa został podkanclerzy Stanisław Antoni Szczuka. W XVIII wieku Grabowo stało się własnością Barnarda Wagi, skarbnika wiskiego.

4 września 1939 r. z terenu miejscowości Milewo - Gałązki Podlaska Brygada Kawalerii doko­nała wypadu na Prusy Wschodnie.

Pierwotnie parafia p.w. Nawiedzenia n.p. (wg. Zapisu z 1477 lub 1488) rozebrany w 1788r. W jego miejsce w 1842-45 budowa obecnego, murowanego z fundacji Feliksa Wagi i parafian, wg zatwierdzonego 1838 r. nowego projektu, być może autorstwa Hipolita Kossutha, murowany z cegły, otynkowany. Czteroprzęsłowy korpus z dwiema kaplicami tworzący nawy równoległe do osi kościoła o trójbocznie zamkniętych ramionach. Nawa główna otwarta do bocznych półkulistymi filarami. Wnętrze nakryte płaskimi stropami. Chór muzyczny murowany, wsparty na trzech półkolistych filarach. Na wieży hełm namiotowy zakończony żelaznym krzyżem. Fasada trójprzęsłowa z wyższą zryzalitowaną częścią środkową przechodzącą w jednokondygnacjową kwadratową wieżę. Kościół posiada cechy stylu neoklasycznego.

Na terenie cmentarza znajduje się kilka nagrobków, które winne być zachowane dla przyszłych pokoleń:

Wymienione nagrobki są przykładami różnych form sztuki cmentarnej XIX i pocz. XX w. o dużych wartościach artystycznych, zabytkowych i historycznych.

Zbudowana w 1859r. W 1972r. powiększona o jednoosiową przybudówkę od północy. Murowana z cegły, tynkowana. Na planie prostokąta, parterowa, pięcioosiowa. Ganek wsparty na dwóch parach wybrzuszonych kolumn toskańskich. Ściany zwieńczone gzymsem, na narożach boniowane w tynku. Wnętrze dwutraktowe. Bryła zwarta z użytkowym poddaszem. Otwarty ganek kolumnowy wsparty na czterech kolumnach nakrytych dużymi płytkami w kształcie spłaszczonej, okrągłej poduszki.

Wzniesiony około 1852-65 r. Do końca XVIII w. Grabowo było własnością rodziny Wagów. Następnie dwór przeszedł na początku XX w. w posiadanie rodziny Sokołowskich. Podjazd od północnego- zachodu (wejście główne). Korpus dworu uprzednio drewniany, obecnie murowany. Tynkowany zewnętrznie i wewnętrznie. Taras od strony ogrodu. Narożniki skrzydeł bocznych są opilastrowane, zwieńczone głowicami. Skrzydła podzielone są poziomym gzymsem nad oknami parteru. W skrzydle zachodnim okna zamknięte łukiem półkulistym z opaskami. Elementy w formie płaskiej przechodzą w fantazyjną linię w zwieńczenie trójkątnego szczytu. Dworek (dwa skrzydła boczne) posiada cechy stylu eklektycznego, który wyraża się w zdobnictwie pilastrów i okien. Obecność skrzydeł bocznych nawiązuje do rzutu tradycyjnych narożnic dworku polskiego.

Park krajobrazowy stanowi oprawę ogrodową dla dworu i zawiera elementy wodne, ogród warzywno- owocowy, dwa stawy podzielone groblą i siecią kanałów oraz wyspę z altanką i układem dróg i rozplanowaniem roślinności.

Utworzony w 1850 r. przez Antoniego Wagę, zapewne wg. jego własnego projektu. Park zajmuje powierzchnię 4 ha. W środku znajduje się kwadratowa wyspa, otoczona sztucznym zbiornikiem. Mostek prowadzący na wysepkę, gdzie znajduje się altanka, wykonany jest ze stali. Na terenie parku występuje jedyny na ziemi łomżyńskiej stanowisko lepiężnika różowego- Petasites hybridus. Jest to roślina o potężnych liściach - do 1 m długości i 60 cm szerokości.

Na drzewostan składają się następujące gatunki drzew: olsza czarna, klon pospolity, wiąz szypułkowy, topola kanadyjska, klon jawor, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, grab pospolity, kasztanowiec biały, leszczyna pospolita, świerk pospolity, wierzba krucha, topola biała, czeremcha pospolita, klon jesieniolistny, brzoza brodawkowata, robinia akacjowa, dąb szypułkowy, sosna wejmutka.

Wzniesiona przez architekta Zygmunta Czajkowskiego ok. 1925 r.

W 1925 r. Zygmunt Sokołowski przekształca część ogrodu znajdującego się na wyspie. Likwiduje tam drzewa owocowe. Buduje wg. projektu Czajkowskiego rotundę w formie okrągłej świątyni. Osiem kolumn kanelowanych z głowicami wg. porządku doryckiego dźwigają belkowania i kopułę. Na osiach czterech alejek dochodzących do altany wyprowadzone są z postumentu schody. Po wewnetrznej stronie kopuły znajduje się napis: „Omne tulit qui utile dulci” oraz inicjały Z. S. i M.S. ujęte w datę 1925 r.

Na terenie Grabowa nie ma większych zakładów przemysłowych.

Funkcjonujące mniejsze zakłady to piekarnia, tartak oraz punkty handlowo- usługowe.

1.5. Rolnictwo

Bazę ekonomiczną Grabowa tworzy przede wszystkim rolnictwo, charakteryzujące się wysokim poziomem intensywności produkcji przy raczej średniej jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Użytkowanie gruntów na terenie Gminy przedstawia się następująco:

W strukturze użytkowania dominują użytki rolne, wśród których ponad 62,3% zajmują grunty orne, a 9,8 % to pastwiska

2. SFERA SPOŁECZNA

2.1. Powierzchnia i ludność

*dane za 2007 r.

2.2. Ochrona zdrowia

W zakresie lecznictwa podstawowego obszar Gminy Grabowo obsługuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Grabowie. Ponadto raz w tygodniu przyjmuje specjalista ginekolog, a opiekę stomatologiczną zapewnia prywatny gabinet stomatologiczny.

W zakresie lecznictwa zamkniętego i specjalistycznych usług medycznych ludność Gminy jest obsługiwana przez placówki zlokalizowane w Kolnie i Łomży.

2.3. Oświata

Infrastrukturę oświatową na terenie Grabowa tworzą:

2.4. Kultura, sport, rekreacja.

Na terenie Grabowa infrastrukturę kultury stanowią:

W ramach Gminnego Ośrodka Kultury działają 3 amatorskie zespoły artystyczne. Ponadto GOK jest organizatorem wszelkiego rodzaju warsztatów artystycznych oraz cyklicznych imprez kultywujących tradycje regionu- „Wianki u Wagów” i Dożynki Gminne.

Wianki u Wagów 2007 r.

Dożynki 2005 r.

Na terenie Grabowa w sferze kultury, sportu i rekreacji działają również:

Stowarzyszenie Sportowo-Jeździeckie im. 10 Pułku Ułanów Litewskich-główny organizator cyklicznych uroczystości upamiętniających walki kawalerii polskiej w pierwszych dniach II wojny światowej.

Grabowskie Stowarzyszenie Wędkarskie oraz Koło Łowieckie.

2.5. Infrastruktura techniczna i komunikacja.

Na terenie Gminy sieć wodociągowa funkcjonuje w oparciu o dwa wodociągi:

Aktualna długość sieci wodociągowej wynosi 82,4 km i za pośrednictwem 657 przyłączy dostarcza wodę do 817 mieszkań.

Na terenie Gminy funkcjonuje biologiczna oczyszczalnia ścieków w Grabowie o przepustowości 300m³/dobę. Przyłączone są do niej obiekty w Grabowie. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 4,5km, do której za pośrednictwem 53 przyłączy włączonych jest 145 mieszkań.

Na obszarze Gminy znajduje się składowisko odpadów stałych na terenie wsi Golanki o powierzchni 0,45ha i wykorzystane jest w 70%. Gmina Grabowo przystąpiła do Łomżyńskiego Regionalnego Systemu Gospodarki Odpadami. Ponadto na terenie gminy zbiorem stałych odpadów komunalnych zajmuje się Urząd Gminy. Jednocześnie w Grabowie funkcjonuje firma PHU RECYKLING zajmującą się zbiórką odpadów stałych ( folia, tworzywa sztuczne )

Podstawowym układem komunikacyjnym w Gminie Grabowo jest i w dalszym ciągu pozostanie układ drogowy. Sieć dróg zapewnia spójność i dostępność komunikacyjną Gminy.

Przez teren gminy przebiega na długości 11 km droga krajowa nr 61. Sieć dróg powiatowych wynosi 60,9km (w tym 54,7km o nawierzchni ulepszonej). Pozostałe ciągi drogowe to drogi gminne o łącznej długości 67,4km (w tym 16,3 km o nawierzchni ulepszonej)

2.6. Analiza zasobów Grabowa

Tabelaryczne zestawienie zasobów miejscowości.

4. KIERUNKI ROZWOJU I PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA

Ochrona i wykorzystanie zabytkowych obiektów architektonicznych

Podnoszenie atrakcyjności infrastruktury społeczno-usługowej, kulturalnej i turystycznej

Pozyskanie budynku byłej zlewni i przyległego terenu na działalność Stowarzyszenia.

Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej

Modernizacja istniejącego systemu komunikacji drogowej

Wspieranie inicjatyw indywidualnych mieszkańców gminy, szczególnie rolników w działaniach na rzecz odnowy wsi

4.1. PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA Z UWZGLĘDNIENIEM CELU, UZASADNIENIA I REZULTATU

Cel nadrzędny zaplanowanych przedsięwzięć:

Poprawa jakości życia mieszkańców, rozwój i promocja miejscowości przy racjonalnym wykorzystaniu istniejących zasobów przyrodniczych, kulturowych i materialnych.

4.2. Harmonogram realizacji przedsięwzięć i szacowane koszty

Szczegółowy opis poszczególnych inwestycji oraz kosztorysy prac będą przygotowywane bezpośrednio przed przystąpieniem do aplikowania o środki i ich realizacją.

Jest to lista otwarta, która w trakcie okresu programowania może być modyfikowana. Ograniczenie wprowadzone w PROW - współfinansowanie na poziomie 60 %. Pierwsze trzy pozycje stanowią dla gminy priorytet.

4.3. Zgodność Planu Odnowy Miejscowości Grabowo z PROW.

5. WDRAŻANIE I MONITOROWANIE.

5.1. Wdrażanie strategii

Organem odpowiedzialnym za realizację polityki władz Gminy na poziomie operacyjnym jest Wójt Gminy, na którym spoczywa bezpośrednie zarządzanie bieżącymi sprawami Gminy. Nie może być inaczej w przypadku wdrożenia niniejszego planu i to właśnie w gestii Wójta powinna spoczywać inicjatywa i właściwa kompetencja w zakresie realizacji i/lub nadzoru nad implementacją poszczególnych Strategicznych Programów Pomocy. Ponieważ to właśnie poprzez ich wdrożenie osiągnięte mają zostać poszczególne cele strategiczne rozwoju Gminy, którym przyporządkowano opracowane programy.

Generalna kompetencja Wójta w zakresie ogólnej koordynacji wdrożenia zapisów niniejszego planu musi być wsparta czynnym udziałem Rady Gminy i wszystkich zainteresowanych, w ramach przygotowywania i uchwalania kolejnych budżetów rocznych. To właśnie przewidziane w budżecie nakłady na finansowanie poszczególnych przedsięwzięć decydują o realizacji zapisów przyjętych programów operacyjnych. Na etapie planowania przyszłych wydatków inwestycyjnych będzie dokonywał się wybór konkretnych inwestycji oraz bezpośrednia hierarchizacja i czasowa harmonizacja poszczególnych działań.

Narzędziem pomocnym w tym procesie Wójtowi Gminy będzie opracowywanie i wdrażanie - zamykających się w jednym roku budżetowym - planów operacyjnych. Plany te powinny swoją budową nawiązywać do konstrukcji Strategicznych Programów Gospodarczych, ponieważ będą służyły ich realizacji. Ich struktura zawierać będzie dokładne ramy czasowe oraz harmonogram działań, kompetencje wykonawcze, wielkość budżetu oraz strukturę źródeł ich finansowania, jak również kwantyfikowane wskaźniki osiągnięć i oddziaływania.

Władze Gminy działają w oparciu o aparat administracyjny Urzędu Gminy. Należy dołożyć starań, aby poprzez budowanie świadomości oraz przygotowanie personelu wytworzyć pozytywne postawy pracowników wobec przeprowadzenia koniecznych dla wdrożenia Strategii zmian. Działalność każdej z jednostek organizacyjnych Urzędu będzie musiała być prowadzona pod kątem realizacji konkretnych - powiązanych z jej zakresem obowiązków - zapisów Strategii i efekty jej prac powinny być, między innymi, oceniane w kontekście realizacji niniejszego Planu Strategicznego.

Dla wdrożenia Strategii ważne jest także przyswojenie instrumentarium narzędzi wspierających działania operacyjne. Są to instrumenty zarządzania na poziomie taktycznym, czyli o horyzoncie czasowym dłuższym niż okres jednego roku budżetowego, do których należą Wieloletnie Plany Inwestycyjne oraz trzyletnie programy gospodarcze przewidziane Ustawą o finansach publicznych.

W sytuacji, gdy brak jest kompleksowego uregulowania systemu dochodów samorządowych i w obliczu wyraźnego spadku wysokości subwencji z Budżetu Państwa należy położyć nacisk na efektywność wydatków inwestycyjnych oraz poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania.

5.2. Monitoring

Monitoring jest procesem zbierania, przetwarzania i analizy danych na temat zakresu realizacji celów programu. Dla monitoringu stopnia realizacji Planu ważne jest stworzenie systemu wskaźników, dzięki któremu możliwe byłoby zmierzenie zakresu realizacji strategicznych priorytetów rozwoju miejscowości.

Oprócz wykorzystywania wskaźników ilościowych osiąganych efektów należy zwracać pilną uwagę na społeczny odbiór działań i prowadzić szerokie konsultacje społeczne, celem określenia stopnia zadowolenia mieszkańców oraz celowości podejmowanych działań, co wzbogaci system monitoringu o ocenę jakościową oraz zapewni szerszą partycypację społeczną w procesach podejmowania decyzji oraz ich oceny.

PODSUMOWANIE

Plan Odnowy Miejscowości Grabowo jest planem otwartym, który będzie mógł być aktualizowany w zależności od potrzeb i uwarunkowań finansowych i od uruchomienia dostępu do funduszy UE.

Zakładane cele planu przewidują wzrost znaczenia wsi jako lokalnego ośrodka rozwoju. Założeniem planu jest unowocześnienie infrastruktury, podniesienie stanu lokalnych dróg, ochrona wartości historycznych, wprowadzenie nowych funkcji. Ma on wpłynąć na pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz stymulować współpracę na rzecz rozwoju miejscowości.

Realizacja Planu Odnowy Miejscowości Grabowo ma także służyć integracji społeczności lokalnej, większemu zaangażowaniu w sprawy wsi oraz rozwojowi organizacji społecznych.

Przewodniczący Rady Gminy

Wiesław Czyżyński